KAFİRLERİ KENDİ İŞİNDE ÇALIŞTIRMAK
"Allah kâfirlere mü`minler üzerinde asla bir salahiyet vermeyeceği " (K. Nisâ (4) 141) için kâfir, müslümana amir olabilecek işlerde ve gizlilik özelliği bulunan görevlerde istihdam edilemez. En başta meâlini verdiğimiz A1-i Imrân 118. ayetine binaen de kâfir, ehli kitap ve hevaperestin danışmanlık ve müslümanların umurunu yönetme mevkide çalıştırılamayacağı, özel işlerde ve yazışmalarda onlardan yardım alınamayacağı anlaşılır (Cessâs, Ahkâm, N/324; Kurtubî, IV/178-179). Hz. Ömer bir zimmîyi katip olarak çalıştıran Valisi Ebu Musa el-Eş`ari`ye sert bir mektup yazarak şu ikazda bulunmuştur: "Allah`ın zelil kıldıklarını siz tekrar aziz etmeyin, Allah`ın uzaklaştırdıklarını siz yaklaştırmayın, Allah`ın horladıklarına siz değer vermeyin, Allah`ın hain ilân ettiklerini siz emin görmeyin" (agk.; ayrıca bk. Ibnü 1-Kayyim, Zâdü`1-me`âd, I/447). "Müşriklerin ateşiyle aydınlanmayın" hadis-i şerifini Hasen b. Ebi`1-Hasen: "Kendi işleriniz için onlara danışmayın" şeklinde anlamıştır (Kurtubî, IV/180). Bu bağlamda yapacağı önemli işler için Istanbul`daki Rus elçisine danışıp, hep onun dediğinin aksini yapan ve isabet eden Yedi-sekiz Hasan Paşa`yi hatırlatmak güzel bir espri olur.
Peki müslüman gayri müslime danışman olabilir mi? Doğrusu bu konuda fıkıh ve tefsir kitaplarımızda açık bir ifadeye rastlayabilmiş değiliz. En muteber fetva kitaplarımızdan Bezzâziye`de: "Bir zimmî müslümandan havranın nerede olduğunu sorsa, müslüman ona havranın yerini gösteremez" denir (Bezzâziye. VI/359). Buna ·göre; hayır olmayan ve müslümanların manen ve madden zelil ve zayıf olmasını sonuç veren konularda müslüman gayrı müslimlere akıl ve fikir veremez, danışmanlık yapamaz olmalıdır (Allah`u a`lem). Gayrı müslimin madden güçlü olması müslümanların aleyhine bir durumdur.(Bu konuda bir eser esas adına rastladık: "Risâle fist`i`mâlil-Yahûdi ven`Neshara". Muhammed b. Abdülkerim. bk. Keşfu`z-zunûn N/745)