Namazın Vacipleri nelerdir?

Namazların farzları olduğu gibi, bir kısım vacipleri de vardır. Bu vacipleri yerine getirmekle namazın farzları tamamlanıp noksanları giderilmiş olur. Şöyle ki:

1. Namaza başlarken yalnız "Allah" ismi ile yetinmeyip büyüklüğü ifade eden "Ekber" sözünü de ilave ederek "Allahü Ekber" demek vaciptir.

2. Namazlarda "Fatiha" süresini okumak vaciptir. Üç İmama göre ise, bunu okumak farzdır.

3. Namazlarda farz olan Kur'an okuyuşunun ilk iki rekâta bağlı kılınması vaciptir.

4. İlk iki rekâtın her birinde bir defa Fatiha suresi okunup tekrarlanmaması vaciptir.

5. Fatiha suresini diğer okunacak sure ve ayetlerden önce okumak vaciptir.

6. Fatiha suresine başka bir sure veya bir sure yerini tutacak kadar ayet ilavesi vaciptir. Şöyle ki: Farz namazların önceki ilk iki rekâtlarında Fatiha'dan sonra diğer bir sure veya bir sureye denk bir miktar ayet okunması vacip olduğu gibi, vitir namazı ile nafile namazların her rekâtında Fatiha ve Fatiha'dan sonra bir sure veya ona denk bir ayet okunması da vaciptir. (Fatiha’ya başka bir sure veya ayetin eklenmesi üç İmama göre sünnettir.)

7. Yalnız başına namaz kılan kimse, sabah, akşam ve yatsı namazlarını dilerse aşikâre bir okuyuşla ve dilerse gizli bir okuyuşla kılar. Geceleyin kılacağı nafile namazlarda da hüküm böyledir. Fakat öğle ile ikindi namazlarında ve gündüz kılacağı nafile namazlarda gizli olarak okuması vaciptir.

8. Cemaatle kılınan namazlardan sabah, cuma, bayram, teravih, vitir namazlarının her rekâtında; akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rekâtlarında aşikâre Kur'an okumak, öğle ile ikindi namazlarının bütün rekâtlarında, akşam namazının üçüncü ve yatsının son iki rekâtlarında gizli olarak kıraat yapmak vaciptir.

9. Vitir namazında kunut (dua) okumak ve kunut tekbiri almak vaciptir. Bu İmam Azam'a göredir. İki imama (İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed'e) göre ise, bunlar sünnettir.

10. Kazaya kalan bir namaz, gündüzün cemaatle kılındığı takdirde, eğer sabah namazı gibi aşikâre kıraat yapılması gereken bir namaz ise, yine aşikâre kıraat yapılır. Gizli kıraat yapılması gereken bir namaz ise, gizli kıraat yapılır. Tek başına namaz kılan ise, aşikâre kıraat yapılması gereken bir namazı kaza ederken dilerse hem aşikâre, hem de gizli okuyabilir. Bir rivayete göre de, gündüz kaza edeceği herhangi bir namazda gizli okuması vaciptir; gizli veya aşikâre okuma serbestisi yoktur.

11. Secde yaparken yalnız alınla yetinmeyip alınla beraber burnu da yere koymak vaciptir.

12. Üç ve dört rekâtlı namazlarda birinci oturuş vaciptir.

13. Namazların her oturuşunda teşehhüdde bulunmak (Tahiyyatı okumak) vaciptir.

14. Namaz içinde okunan secde ayetinden dolayı tilavet secdesinde bulunmak vaciptir.

15. İki bayram namazının üçer ziyade tekbirleri vaciptir. Bu namazların birinci rekâtlarındaki rükû ve secde tekbirleri sünnettir. İkinci rekâtlarının rükû tekbirleri ise, vacip olan ziyade tekbirlere yakın olduğu için o da vaciptir.

16. Namazların farzlarında sıraya riayet edilmesi, iki farz arasına, farz olmayan bir şeyin girmesine meydan verilmemesi vaciptir. Farz olan kıyamdan (ayakta duruştan) sonra rükûa gidilmesi, rükûdan sonra da secdeye varılması gibi...

17. Vaciplerin her birini de yerinde yapmak ve sonraya bırakmamak vaciptir. Kur'an okuduktan sonra bir zaman bekleyip sehven düşünceye dalmak ve sonra rükûa varmak gibi.

18. Namazların sonunda selam vermek. Önce sağ tarafa, sonra sol tarafa yüz çevirerek "Esselâm" demek vaciptir. "Esselâmu aleyküm ve Rahmetullah" denilmesinin vacip olduğu açık olarak belirtilmemiştir.

Bir görüşe göre, sol tarafa selam verilmesi sünnettir. Namazdan çıkılması ise, bütün imamlara göre yalnız bir selam ile olur, bununla namaz biter. Bu selamı vermiş olana, artık uyulmaz. Meşhur olan görüş budur.

Kaynak: Büyük İslam İlmihâli, Türkiye Cumhuriyetinin beşinci Diyanet İşleri Başkanı, Ömer Nasuhi Bilmen